Медиа өнер инновациялық, технологиялық болып, өткен ғасырдан терең тамыр алады. Ғасыр басынан авангард суретшілер әртүрлі жанр мен өнер түрінің үйлесімді қосылуын синтетикалық туындыларында армандады. Алғашқы технологиялық эксперименттер 1920-1930 жж. жүргізілді, ал ХХ ғасырдың екінші жартысында бұл ізденістер кибернетика мен электрониканың дамуымен принциал жаңа деңгейге шығып, іс жүзінде бүгінгі медиа-арттың барлық саласына негізін қалады: алгоритмдік пен генератив өнер, саунд-арт пен компьютерлік графика, жарық инсталляция мен перфоменс практикалары, био-арт пен кодиң. Сөзсіз медиа суретшілер әр кезеңде жаңа инструментарий меңгереді, жаңа формалар арқылы өзі өмір сүрген уақыт пен кеңістік туралы жаңа түсінік жаратады.

Көрмеміз 1960 жж. бері жаңа медианың Қазанда қалай игерілгенін, әрі осы жергілікті тәжірибе медиа өнердің дамуын, жалпы үрдісін түсіну үшін неге маңызды екенін баяндайды.

Екінші жақтан ұжымды жарты ғасыр басқарған, бүкіл дерлік елеулі еңбектің авторы, идеялық жетекші, идея генераторы, талантты ғалым, инженер мен суретші Болат Махмұтұлы Галеев (1940-2009) аталуға лайық. Үшінші маңызды құрамдас бөлік: жаңа өнер теориясын терең меңгеру, өткен ұрпақ пен замандас туындыларын тану, контекстіні білу, өз міндеттерін нақты түсіну. 1967 жылдан бастап технологиялық пен аудиовизуал өнер, өнер синтезі мен синестезия зерттеушісін біріктіретін тақырыптық конференциялар (2010 жылдан бастап «Галеев оқулары» деп аталған) өткізіліп келеді. Сөйтіп локал оқиғаның төртінші маңызды ерекшелігі Галеев пен оның командасы үнемі әртүрлі бағытта өзін байқап көрген (абстракт кино мен сәулеттің динамикалық жарықтандыруы, жарық концерттер мен релаксация бөлмелеріне арналған бағдарлама, дизайнерлік шам мен видеоинсталляциялар, компьютерлік графика мен кеңістіктік музыка), қоғамдық ортада әсерлі жетістіктерге жеткен, медиа өнердің жаңа технология тілін көрерменге түсінікті еткен.

Техникалық университет шеңберінде практикалы өлшемге шығу (патент, жарияланым, конференция, көрме, шаруашылық шарт) жаңа өнерге әуестенген, ынталанған адам тобына кеңестік және қайта құру жылдары эксперименттік эстетика саласында ең батыл идеяларын орындауға мүмкіндік берді, соцреализмнің догмасы мен тыйымдарына мән бермей, елдің түкпір-түкпірінен, тіпті шетелдегі әріптестерімен байланыс орнатты, халықаралық жобаларға қатысты. 1990 жж. аяғына дейін Ресей мен посткеңестік кеңістікте медиа өнерді мемлекеттік деңгейде мойындамауы XX ғасырдың бай мұрасы жас суретшілердің қайта ойластыруына негіз бола алмауына әкелді.

Прометейдің үлкен құжаттық мұрағаты 60 жылға жуық слайдтар, фото мен видео материал, журнал мен кітаптар, баспа мен қолжазба басылымдарынан құралған. Дүниежүзі технологиялық эксперименттер тарихын көрсетеді, яғни ортақ тарихта әлі де зерттелмеген көп лакун мен локал фрагмент барын білдіреді. Яки әр аймақта медиа өнердің жарқын, бірегей палитрасын келешекте қалыптастыруға уәде береді.

Қазақстанның мәдени контексті үшін маңызды кімдік, креативті экономика және технологиялық сын-қатерлер галеевтің ұлттық тамыр іздеуіне үндеседі. Алматы үшін арнайы ұсынылған бұл ізденістер заманауи көрерменге эстетикалық тұрғыда өзекті әлеуметтік-мәдени күн тәртібіне ілесуге, мұнда да, бүгін де эмоционал үн қататын жеке медиасын табуға көмектесуі мүмкін.

trcman — зияткер тарих пен медиа тарихына маманданған зерттеу тобы. Зерттеу мүддеміз географиясы жалпыға ортақ ұлттық пен геосаяси шекараларға сәйкес келмейді, ол Орталық және Солтүстік Азияны, Еділ және Оралды, Қауқаз және Қырым түбегін қамтиды. Осы өңірлердің мұрасына тоқталып модернитидің нарратив сынына ерекше мән береміз. Trcman атауы «тәржіман» деп оқылады, шығу тегі ХІХ ғасыр соңы мен ХХ ғасыр басында Бақшасарайда (Қырым) басылып түркі тіліндегі газетке сілтейді. Terciman «аудармашы» дегенді білдіреді, біздің зерттеуіміздің ең негізгісі—тілдер, дискурстарды талдау мен заманауи теориялық тәсілдермен аударма ісінде жұмыс жасау.